[FOTO] "Na nieludzkiej ziemi znów polski trakt wyznaczyły bezimienne krzyże..." - 95-lecie Związku Sybiraków

61 Zobacz galerię

"I myśmy szli i szli – dziesiątkowani! [...]/ Na nieludzkiej ziemi znów polski trakt wyznaczyły bezimienne krzyże..." - to fragment Hymnu Sybiraków, który został odśpiewany podczas uroczystej akademii z okazji 95-lecia Związku Sybiraków, która odbyła się pod hasłem „Ocalić od zapomnienia”  24 kwietnia w Sali Widowiskowej Ząbkowickiego Centrum Kultury i Turystyki.

- Nasze spotkanie ma na celu kultywowanie pamięci o tych, na których tytułu walki o niepodległy byt państwa polskiego spłynęły represje i zsyłki na „nieludzką ziemię”. W chwili obecnej możemy cieszyć się wolnym, suwerennym i niepodległym państwem, ale nie możemy zapominać, o tych którzy dla nas poświęcili najpiękniejsze lata Inie było im dane wrócić do wolnego kraju – w licznych przypadkach stracili życie na obczyźnie – mówił Stanisław Chałupa, prezes Związku Sybiraków w Ząbkowicach Śląskich podczas uroczystej akademii.

- Ocalić od zapomnienia to ważne, a może najważniejsze zadanie jakie mamy, żeby oddać hołd, szacunek, uznanie i podziękowanie dla wybitnego pokolenia, które żyło w bardzo trudnych, ciężkich okolicznościach historycznych, które trudno dzisiaj przełożyć na nasz normalny język współczesnego życia, ponieważ nawet trudno wyobrazić sobie gehennę, martyrologię,  tych wyjątkowych osób. Wyrwanych w nocy z domu, którym dano godzinę na to, żeby zabrać najważniejsze rzeczy ze sobą,  z malutkimi dziećmi, przy trzydziestostopniowym mrozie wywiezionych w nieznane. Tygodniami jechali w wagonach bydlęcych, bez wody, bez ogrzewania. Taka refleksja: jak ocalić to od zapomnienia, jak oddać szacunek i podziękować tym osobom, które pielęgnują tę tradycję, żeby nie zgubić tego, co najważniejsze? Bo nam, współczesnym, wydaje się, że wolność dana jest nam na zawsze, że to wszystko, co mamy, to nigdy się nie zmieni. Nic bardziej błędnego, bo wszyscy obserwujemy sytuację za naszą wschodnią granicą - mówił starosta Roman Fester, dziękując za zorganizowanie uroczystości, a przede wszystkim za przekazanie tej ważnej historii zgromadzonej na sali młodzieży.

Prezes Dolnośląskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych płk. w st. sp. Kazimierz Wilk oraz wiceprezes Wojewódzkiego Związku Sybiraków oddziału w Wałbrzychu, ziębiczanin Marian Gwiazdowski wręczyli odznaczenia kombatanckie staroście ząbkowickiemu Romanowi Festerowi oraz członkowi Koła Sybiraków w Bardzie Henrykowi Chodorowskiemu. Pamiątkowe medale z okazji 95-lecia Związku Sybiraków otrzymali: Marcin Orzeszek, burmistrz Ząbkowic Śląskich, Paweł Onyśków, Bożena Chodorowska, Jan Worek, Grażyna Chałupa, Mieczysław Paszkowski.

O historii Związku Sybiraków w Ząbkowicach Śląskich, historii zsyłek i wywózek, ale także o trudnych powrotach z Syberii mówił w swojej prelekcji „Ocalić od zapomnienia” dr hab. Przemysław Stańko z Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Natomiast młodzież z ząbkowickich szkół (Cechu Rzemiosł Różnych i Małej Przedsiębiorczości, Ochotniczych Hufców Pracy oraz Szkoły Podstawowej nr 3) przedstawiły program artystyczny.

Związek Sybiraków powstał już w 1928 roku, skupiając osoby związane z zesłankami czasów zaborów. Choć do największych wywózek doszło podczas II wojny światowej, to reaktywacja Związku Sybiraków nie była możliwa po wojnie z powodów politycznych. Dopiero w  1988 grono osób z Ryszardem Reiffem na czele opracowało statut stowarzyszenia, a rejestracja Związku została dokonana 17 grudnia 1988 roku.

W zasadzie dwa tygodnie po wybraniu władz zarządu głównego Związku Sybiraków w Ząbkowicach Śląskich powstaje oddział Związku Sybiraków, a dzięki energii ząbkowickich działaczy ufundowano sztandar, który jest pierwszym sztandarem Związku Sybiraków i który jeszcze przed uchwaleniem zmiany godła państwowego ma wyszytego orła w koronie.

Koło w Ząbkowicach Śląskich powstało 28 styczni 1989 roku w siedzibie Zespołu Szkół Zawodowych, a grupa założycielska to: Edward Bochnia, Henryk Borgula, Józefa Grzęda, Włodzimierz Maj, Aleksandra Giryn-Moryl, Andrzej Onyszko, Andrzej Orzechowski, Stanisław Słowiak, Konstanty Suprynowicz i Jan Worek.  Pierwszym prezesem został Andrzej Orzechowski, po nim prezesem był Włodzimierz Maj i następnie obecny prezes Stanisław Chałupa.

Podczas 35-letniej działalności oddziału ząbkowickiego Związku Sybiraków największa liczba członków to 497 osób. W 2005 roku oddział liczył 298 osób, a obecnie jest to 19 osób.