Koniec pobłażania alimenciarzom, rekordziści w powiecie zalegają ponad sto tysięcy!

Pod koniec 2016 roku Rada Ministrów zaakceptowała przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt nowelizacji kodeksu karnego. Nowe rozwiązania mają umożliwić skuteczne egzekwowanie obowiązku alimentacyjnego. 

Państwo ma obowiązek chronić dzieci, wspierać rodziny, otaczać opieką słabszych. Kwestia wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego jest w tym kontekście zagadnieniem o doniosłej wadze społecznej. Niestety, ten ważny problem nie był dotychczas właściwie rozwiązany. 

Polskie przepisy – wskazuje Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro - są wyjątkowo niedoskonałe. To raj dla cwaniaków, którzy nie chcą partycypować w wychowaniu własnego dziecka – podkreśla Minister. 

Połowa spraw umarzanych

Skuteczność ściągalności alimentów jest obecnie w Polsce niska - nasz kraj przoduje w niechlubnym rankingu państw w Europie, w których rodzice zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych nie wywiązują się z płacenia alimentów. 

Informacje z Prokuratury Krajowej wskazują z kolei, że prawie połowa postępowań wszczętych wobec rodziców uporczywie uchylających się od płacenia alimentów została umorzona. Przy czym podstawą 20 proc. umorzeń było uznanie, że postępowanie tych osób nie zawiera znamion czynu zabronionego. Obok przyczyn obiektywnych, jak zwyczajny brak pieniędzy u dłużnika, powodem takiego potraktowania sprawy jest często płacenie alimentów w niewielkiej części, co powoduje, że nie jest zrealizowane znamię uporczywości, albo np. matka utrzymująca dziecko uprawnione do alimentów pracuje, a więc nie jest zrealizowane znamię narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. 

Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelizację Kodeksu karnego. 

Nowe rozwiązania

• Projekt przewiduje, że osoba, której dług alimentacyjny stanowi równowartość co najmniej trzech należnych świadczeń okresowych (najczęściej miesięcznych), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Dziś Kodeks karny mówi jedynie ogólnie o „uporczywym uchylaniu się” od alimentacyjnego obowiązku. W wielu przypadkach pozwala to na omijanie przepisów. Wystarczy raz na jakiś czas przekazać na dziecko niewielką sumę (np. 10 zł), by w świetle prawa uniknąć odpowiedzialności. Wprowadzenie obiektywnego kryterium równowartości trzech świadczeń okresowych pozwoli uniknąć dowolności w interpretacji, na czym polega „uporczywość” w niepłaceniu alimentów. 

• Dłużnicy alimentacyjny będą mieli możliwość uniknięcia kary, jeśli dobrowolnie wyrównają zaległości przed upływem 30 dni od daty pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego. 

• Skazani na karę pozbawienia wolności nie muszą odbywać kary w więzieniu. Mogą podlegać dozorowi elektronicznemu i normalnie pracować. Ministerstwo Sprawiedliwości wdraża program pracy więźniów, w którym w pierwszej kolejności uczestniczyć mają osoby z obowiązkiem alimentacyjnym. 

• Wyższa kara (grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch) grozić ma tym, którzy nie płacąc alimentów, narażają osobę najbliższą lub inną osobę na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Chodzi o sytuację, gdy na skutek uchylania się jednego rodzica od obowiązku alimentacyjnego, drugi rodzic nie jest w stanie kupić dziecku jedzenia, ubrań, zapewnić kształcenia czy leczenia na chorobę przewlekłą. 

Cel – dobro dziecka

To nie kara jest celem, celem jest to, aby dziecko miało utrzymanie i było wspierane przez rodziców – zaznacza Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro. Dlatego Ministerstwo proponuje gwarancję dla rodzica, że nie będzie podlegał żadnym sankcjom karnym, jeżeli wezwany przez prokuratora, pouczony o konsekwencjach nie wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych, zdecyduje się kwotę zaległości w całości uiścić. Wówczas odpowiedzialności karnej podlegać nie będzie. 

Minister Sprawiedliwości podkreśla przy tym, że nowe przepisy nie uderzą w tych, którzy nie płacą alimentów, ponieważ sami są w prawdziwej biedzie, spowodowanej np. bezrobociem. Nowe rozwiązania dotyczą tylko tych rodziców, co do których - z ustaleń postępowania - będzie wynikać, że stać ich na płacenie alimentów, ale uchylają się od tego obowiązku z przyczyn nie dających się zaakceptować moralnie ani społecznie. Nowe przepisy obejmą tylko te sytuacje, które będą miały miejsce już po wejściu w życie ustawy. 

Nowelizacja Kodeksu karnego pomoże skutecznie egzekwować obowiązek alimentacyjny. Proponowane zmiany są zbliżone np. do przepisów obowiązujących we Francji, gdzie rodzice, którzy unikają płacenia alimentów przez dwa miesiące, narażają się na karę dwóch lat więzienia. Surowsze kary od proponowanych w projekcie Ministerstwa Sprawiedliwości funkcjonują w Niemczech, gdzie za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego można trafić do więzienia na trzy, a nawet na pięć lat. 

Interes podatników

Przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości rozwiązania chronią nie tylko dzieci, lecz także interes wszystkich podatników. Wydatki z państwowego Funduszu Alimentacyjnego na rzecz dzieci, których rodzice odmawiają płacenia alimentów, wynoszą co roku ok. 1,5 miliarda złotych. Z tych pieniędzy udaje się odzyskać zaledwie 13-14 proc.

POWIAT ZĄBKOWICKI

Poprosiliśmy Ośrodki Pomocy Społecznej o informacje na temat dłużników alimentacyjnych z ich gmin, gdyż część działań wobec dłużników podejmują właśnie te instytucje. Najczęściej OPS w imieniu gminy wypłacają należności z Funduszu Alimentacyjnego osobom uprawnionym zamieszkałym na terenie danej gminy (dłużnik alimentacyjny może mieszkać poza gminą, ważne jest tu zamieszkanie osoby, której alimenty się należą).

Oprócz tego OPS-y m.in. proszą „alimenciarza” (czyli dłużnika alimentacyjnego, który mieszka na terenie danej gminy) o oświadczenie majątkowe lub przeprowadzają na przykład tzw. wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej. Informacje te mogą posłużyć komornikowi przy wyegzekwowaniu zasądzonych należności alimentacyjnych. Jeśli dłużnik jest bezrobotny opieka społeczna zobowiązuje go do zarejestrowania się jako osoba bezrobotna i informuje PUP o potrzebie jego aktywizacji. Jeśli dłużnik nie stawi się na wywiad alimentacyjny  i w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wywiązał się w każdym miesiącu z kwoty co najmniej 50% bieżąco ustalonych alimentów, uznaje się dłużnika za uchylającego się od obowiązku alimentacyjnego,  i wnosi do prokuratury wniosek o ściganie go za przestępstwo określone w art.209 Kodeksu Karnego, oraz po otrzymaniu informacji z centralnej ewidencji kierowców o posiadaniu przez dłużnika alimentacyjnego prawo jazdy składa wniosek do starosty o jego zatrzymanie.

Ilu jest dłużników alimentacyjnych w naszych gminach, ile są dłużni niechlubni rekordziści i jaki jest przeciętny obraz niepłacącego alimentów?

GMINA BARDO

Najczęściej są to bezrobotni mężczyźni, z wykształceniem podstawowym często bez zawodu, bez dodatkowych kursów, rzadko z prawem jazdy.

Liczba dłużników  w gminie: 31

Zadłużenie z tytułu niezwróconych świadczeń ponad 86.000zł.

GMINA CIEPŁOWODY 

W 2016 r. gmina Ciepłowody prowadziła postępowanie wobec 15 dłużników alimentacyjnych.  Największe zadłużenie z tytułu wypłaconych świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego to 46 972 zł.

Dłużnicy alimentacyjni to najczęściej osoby bezrobotne

GMINA KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kamieńcu Ząbkowicki informuje, że zobowiązanie z tytułu wypłaconego funduszu alimentacyjnego oraz z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej posiada 88 dłużników.  Należy podkreślić, że ci dłużnicy to osoby, których dzieci, czyli osoby uprawnione zamieszkują/ zamieszkiwali na terenie gminy Kamienic Ząbkowicki, tym samym oznacza to, że ci dłużnicy to osoby, które zamieszkują zarówno w Polsce, jak i poza granicami kraju.

Dłużnik rekordzista na dzień 8.02. posiada zobowiązanie w wysokości 169 337,48 zł (wypłacona: zaliczka alimentacyjna, fundusz alimentacyjny wraz z odsetkami).

Obecnie działania podejmowane są wobec 15 dłużników, którzy zamieszkują na terenie gminy Kamieniec Ząbkowicki. Ośrodek nie jest w stanie określić, który z nich posiada największe zadłużenie ponieważ są to m.in. dłużnicy, których wierzycielki wraz z osobami uprawnionymi zamieszkują na terenach różnych gmin, w związku z powyższym Ośrodek nie ma danych dotyczących aktualnych wysokości ich zobowiązań.

Dłużnikami alimentacyjnymi są głównie mężczyźni, osoby bezrobotne, często niezarejestrowane w PUP, utrzymujące się z prac dorywczych oraz pomocy społecznej.

 GMINA STOSZOWICE

W gminie jest 61 dłużników alimentacyjnych, a rekordzista zalega na kwotę  przekraczającą 128.000 zł.

 Najczęściej alimentów nie płacą:

a)    osoby, które przebywają za granicą i nieznane jest ich miejsce pobytu,

b)    osoby bezrobotne,

c)    osoby o niskich dochodach,

d)    osoby przebywające w aresztach śledczych

e)    osoby niepełnosprawne.

Obraz przeciętnego dłużnika alimentacyjnego: Są to najczęściej bezrobotni  mężczyźni w wieku od 22 do 68 lat.

GMINA ZĄBKOWICE ŚL.

 Ośrodek Pomocy Społecznej w Ząbkowicach Śląskich ma zarejestrowanych 346 dłużników alimentacyjnych.

 Największe 

 (zaległości naliczone wraz z odsetkami)

- 140 924,85 zł

- 137 458,19 zł

- 133 856,00 zł

- 122 682,82 zł

- 109 447,00 zł

- 107 775,00 zł

W Gminie Ząbkowice Śląskie większość dłużników to mężczyźni.

 Dłużnikiem alimentacyjnym jest najczęściej osoba bezrobotna, nie wykazująca chęci podjęcia legalnej pracy. Zazwyczaj utrzymuje się z prac dorywczych, nierzadko pozostaje na utrzymaniu rodziców bądź korzysta ze świadczeń pomocy społecznej. Często jest to osoba nadużywająca alkoholu, nie utrzymująca kontaktu bądź bardzo rzadko ze swoimi dziećmi.

Wśród dłużników alimentacyjnych jest też grupa osób, które dobrowolnie, regularnie wpłacają komornikowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne niepełne kwoty zasądzonych alimentów  zakresie od 50 do 200 zł miesięcznie

GMINA ZIĘBICE 

 W gminie Ziębice jest ok. 200 dłużników alimentacyjnych. 

Najwyższy poziom zadłużenia sięga kwoty ok. 140 tys. zł.

Najczęściej dłużnikami alimentacyjnymi są mężczyźni stanowiący w gminie Ziębice 96% osób zadłużonych z tego tytułu. Kobiety stanowią 4%.

GMINA ZŁOTY STOK

W gminie Złoty Stok zamieszkuje 68 dłużników alimentacyjnych, dla których Gmina Złoty Stok jest organem właściwym dłużnika i jest 21 dłużników alimentacyjnych, którzy posiadają dług wobec burmistrza Złotego Stoku, a nie zamieszkują na terenie naszej gminy.

 Rekordziści mają dług w wysokości: 60.000 zł -70.000 zł

Przeciętny dłużnik alimentacyjny to mężczyzna w wieku między 30 a 47 rokiem życia, jest osobą niepracującą najczęściej zarejestrowaną w Urzędzie Pracy utrzymującą się z prac dorywczych.